ตามกฎหมายแล้ว เราจะต้องยื่นเรื่องขออนุญาตก่อสร้างจากหน่วยงานราชการก่อนจึงจะเริ่มก่อสร้างบ้านได้ ทั้งนี้ โดยมาตรฐานของขั้นตอนการสร้างบ้าน เจ้าของบ้านควรให้สถาปนิกและวิศวกรจัดทำแบบก่อสร้างให้เรียบร้อยก่อนจะยื่นขออนุญาต อย่างไรก็ตาม สำหรับกรณีที่เจ้าของบ้านต้องรีบดำเนินการก่อสร้าง หรือมีแบบบ้านฟรีที่ยังไม่พร้อมทำแบบก่อสร้าง ก็อาจจัดทำเพียงแบบขออนุญาตก่อสร้างสำหรับยื่นเรื่องขออนุญาตให้ผ่านก่อน แล้วค่อยจัดทำแบบก่อสร้างตามให้ครบถ้วนในภายหลัง โดยแบบขออนุญาตก่อสร้าง จะประกอบด้วยเอกสารต่างๆ ตามที่ตามกฎหมายควบคุมอาคารกำหนด ได้แก่
แบบแสดงตำแหน่งและลักษณะทั่วไปของบ้าน ได้แก่ แผนที่โดยสังเขป ผังบริเวณ ผังพื้นทุกชั้นรวมถึงผังหลังคา รูปด้าน (อย่างน้อย 2 ด้าน) และรูปตัด (อย่างน้อย 2 ด้าน) พร้อมรายการประกอบแบบ
แบบขยายรายละเอียด ได้แก่ แบบขยายบันไดพร้อมรูปตัดบันได (กรณีเป็นบ้าน 2 ชั้นขึ้นไป) แบบขยายห้องน้ำ และแบบขยายประตูหน้าต่าง
แบบโครงสร้าง ได้แก่ ผังโครงสร้างทุกชั้น ผังโครงสร้างหลังคา และแบบขยายโครงสร้าง พร้อมรายการคำนวณโครงสร้าง
แบบงานระบบ ได้แก่ ผังระบบสุขาภิบาล ผังระบบไฟฟ้า และแบบขยายระบบบำบัดน้ำเสีย
แบบแสดงตำแหน่งและลักษณะทั่วไปของบ้าน ได้แก่ แผนที่โดยสังเขป ผังบริเวณ ผังพื้นทุกชั้นรวมถึงผังหลังคา รูปด้าน (อย่างน้อย 2 ด้าน) และรูปตัด (อย่างน้อย 2 ด้าน) พร้อมรายการประกอบแบบ
แบบขยายรายละเอียด ได้แก่ แบบขยายบันไดพร้อมรูปตัดบันได (กรณีเป็นบ้าน 2 ชั้นขึ้นไป) แบบขยายห้องน้ำ และแบบขยายประตูหน้าต่าง
แบบโครงสร้าง ได้แก่ ผังโครงสร้างทุกชั้น ผังโครงสร้างหลังคา และแบบขยายโครงสร้าง พร้อมรายการคำนวณโครงสร้าง
 |
| ภาพ: (บนซ้าย) แบบขยายห้องน้ำ (บนขวา) แบบขยายประตูหน้าต่าง และ (ล่าง) แบบขยายทางลาดกับบันไดหน้าบ้าน |
 |
| ภาพ: (บนซ้าย) รายการประกอบแบบ (บนขวา) ผังพื้น (ล่างซ้าย) รูปด้าน และ (ล่างขวา) รูปตัด |
รายการที่กล่าวมานี้เป็นเพียงส่วนสำคัญของแบบขออนุญาตก่อสร้างที่ใช้ยื่นต่อหน่วยงานราชการ ในขณะที่แบบก่อสร้างซึ่งผู้รับเหมานำมาใช้สร้างบ้านนั้นมักมีรายละเอียดเยอะกว่ามาก เช่น รูปด้านและรูปตัดอาจต้องมีหลายด้านเพื่อแสดงรายละเอียดให้ครบถ้วน ส่วนแบบขยายรายละเอียดอาจต้องมีหลายจุด ไม่ใช่แค่บันได ห้องน้ำ และประตูหน้าต่างเท่านั้น แต่ส่วนที่มีวัสดุหรือวิธีการติดตั้งซึ่งมีลักษณะเฉพาะก็ควรมีแบบขยายรายละเอียดด้วยตามความเหมาะสม
ในส่วนของงานระบบ แบบก่อสร้างที่ดีควรมีแบบงานระบบลงรายละเอียดเชิงลึก ทั้งระบบไฟฟ้า ซึ่งแสดงตำแหน่งอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ แนวการเดินสายไฟ สเปคของอุปกรณ์ควบคุมไฟฟ้า พร้อมชนิดและขนาดของสายไฟที่เหมาะกับประเภทและอุปกรณ์ไฟฟ้า ระบบประปาและสุขาภิบาล ซึ่งแสดงขนาดและตำแหน่งถังเก็บน้ำ ปั๊มน้ำ พร้อมแนวการเดินท่อน้ำดีน้ำเสียที่เหมาะสม รวมถึงระบบการสื่อสารและรักษาความปลอดภัย (ถ้ามี) เช่น กล้องวงจรปิด โทรศัพท์ อินเตอร์เน็ต ฯลฯ ซึ่งควรระบุตำแหน่งเดินสายไฟและติดตั้งอุปกรณ์ต่างๆ
